Два караблі з аднаго пажару

• Уладзімір Халіп
• 12.03.2025, 14:32

А ці кінулася ўлада са сваёй магутнай тэхнікай у зону бедства?

Мора і акіяны небяспечныя і падступныя. Маракі, сыходзячы з гарызонту, заўсёды ведалі, што поспех спадарожнічае не ўсім. І вяртанне дараванае не кожнаму. Чаго толькі не сустракалі маракі ветразевага флоту на сваім шляху. Нават «Лятучы галандзец», які ідзе сустрэчным курсам на ўсіх ветразях, яшчэ не самае страшнае. Ёсць жахі мацнейшыя. Асабліва ў наш час, які даўно ўжо прынята называць няпростым. Быццам бы караблі сталёвыя і магутныя. Навігацыйныя прыборы ўнікальныя. Курс пракладзены ідэальна. Спадарожнікі ў космасе працуюць дакладна. Здавалася б, чаго яшчэ? Жыві і радуйся. Але ж не тутака было!

Вось стаяў на якары ля берагоў Англіі танкер Stena Immaclut пад амерыканскім сцягам. Судна перавозіла авіяцыйнае паліва Jet-A1 і дызельнае. Усяго 16 танкаў, якія змясцілі 220 тысяч барэляў паліва. З такім грузам лепш не стаяць у порце і нават не набліжацца. Вось і гайдаўся гэты танкер на хвалях Паўночнага мора ў чаканні разгрузкі. За дзесяць міляў ад узбярэжжа. Засцярога нікому не перашкаджае. Але і дапамагае не заўсёды.

Таму што ў гэты час ішоў сваім курсам кантэйнеравоз Solang пад сцягам партугальскім. Накіроўваўся з порта Грэнджмут у Шатландыі, накіроўваючыся ў Ратэрдам. А 9.48 па мясцовым часе ён упэўнена рэзнуўся ў танкер, які стаяў на якары. Раздаліся выбухі. Быў проста разбураны адзін з танкаў з палівам для вайсковых самалётаў. Абодва судны амаль імгненна ахапіла віхура неўтаймоўнага агню.

Берагавая служба паспяшалася да месца катастрофы, спрабуючы выратаваць абедзве каманды. І распачала спробу тушэння жудаснага пажару. З танкера знялі 25 чалавек. Некаторым спатрэбілася дапамога. Але ўсе жывыя. З сухагруза знялі 14 чалавек. Адзін пакуль лічыцца зніклым без вестак. Пошукі вялі ўвесь дзень. І спынілі а 20.40. Да гэтай гадзіны абодва судны ўсё яшчэ гарэлі. Чорнае воблака дыму з пробліскамі агню павісла над морам, і нават вецер не мог яго рассеяць. Вось такі пажар - адзін на ўсіх.

Здавалася б, звычайная катастрофа. Праводзіцца расследаванне ўсіх абставін. Экспэрты даследуюць прычыны і факты гэтага злавеснага здарэння. Вось толькі берагавая ахова пакуль не знаходзіць адказу на самае элементарнае пытанне. А як гэта магло здарыцца, калі абодва судны абсталяваны найноўшым навігацыйным абсталяваннем? Выказана нават меркаванне, што сухагруз ішоў на аўтапілоце. Нічога асаблівага - ёсць і такая практыка. Але тады на капітанскім мастку абавязкова павінен нехта быць, каб адсочваць рэгламент працы навігацыйных прыбораў. На гэты конт ратавальнікі і кіраўніцтва найбліжэйшага порта дакладнага адказу не даюць.

Магчыма, усё, што адбылося ля ёркшырскіх берагоў, так і залічылі б да прыкрых выпадковасцяў, якія раптам здаганяюць нават дасведчаныя экіпажы. Тым больш, што ўжо служба марской бяспекі вызначыла ў выніку папярэдняга расследавання, што не ўстаноўлена ніякіх прыкмет зламыснай дзейнасці. Так, магчыма, і кваліфікавалі б пасля гэтага прыкры інцыдэнт.

Але тут асаблівая гісторыя. Дакладней, груз кантэйнеравоза. Судна перавозіла 15 кантэйнераў з цыянідам натрыю. І яшчэ - нейкая колькасць ёмістасцяў са спіртам. Нічога забароненага і падазронага, вядома, у гэтым няма. Хіба толькі гэты самы цыянід натрыю, звычайнае з выгляду крышталічнае рэчыва з пахам міндаля мае самую непрыемную ўласцівасць. Таму не перашкодзіла б грунтоўна падумаць, перш чым перавозіць такі груз марскім шляхам.

Пры судотыку з вадой гэтае рэчыва вылучае высокатаксічны газ - цыяністы вадарод, які парушае ў арганізме чалавека здольнасць засвойваць кісларод. Але затое ён неабходны для вытворчасці іншых хімікатаў і для ачысткі металаў. А таму яго вазілі і будуць вазіць як выпадае. І ніхто ім не ўказ. Ні берагавая ахова, ні камісія экспэртаў. А грошы, як вядома, нават не павеюць міндалем.

Гарачыя абломкі яшчэ плаваюць там, выклікаючы трывогу і далёка не пустыя асцярогі. Ідзе следства. Капітан кантэйнеравоза арыштаваны. Экспэрты гавораць, што гэта катастрофа ва ўсіх сэнсах. Высветлілася да таго ж, што гэта ўзбярэжжа - унікальны запаведнік. І адзін з экспэртаў, прафесар-акіянолаг з універсітэта ў Саўтгэмптане, сцвярджае, што для ўсяго жывога ў гэтым запаведніку ўзнікла рэальная пагроза: авіяцыйнае паліва гэтай маркі больш таксічнае, чым сырая нафта. І наступствы будуць разбуральнымі.

Нешта дзіўнае адбываецца на морах і акіянах у наш час. Як, зрэшты, і на зямлі. Ніхто не жадае выконваць ніякія правілы. Зноў, як і ў даўнія гады, у цёплых морах шалеюць піраты. Разнамасныя судны пуцінскага ценявога флоту недалёка ад іх адсталі. Хтосьці невядомы ірве падводныя кабелі на Балтыцы. А то раптам недзе на мелі апынецца расійскі сухагруз з салетрай, які зазнае бедства. І ўсе кідаюцца ад яго, як ад чумы.

Яшчэ зусім нядаўна, у штармавым снежні, з'явіліся ў Керчанскай затоцы два дапатопныя карыты класа «Волганафта», пад завязку напоўненыя расейскім мазутам. На першай жа крутой хвалі адзін з іх пераламаўся напалову. А іншага проста выкінула на мель. Загінулі людзі. Мазутам заліло праліў. Потым яго шырокія палі насіла ўздоўж берага, залівала чорным брудам пясчаныя пляжы. Нават Еўпаторыя дачакалася прывітання ад карыта. Пра дэльфінаў, рыб і пералётных птушак не даводзіцца і казаць - ад дурняў і нахабнікаў прырода безабаронная.

І што ж, кінулася ўлада са сваёй магутнай тэхнікай у зону бедства? Ды гэта ніяк не магчыма. У яе свае клопаты - ідзе вайна, паспеў арэшнік. Гарачая пара, адным словам. І, як заўсёды бывала ў такіх выпадках, сам-насам з катастрофай апынуліся толькі валанцёры з іх цэлафанавым мяшком і рыдлёўкай. Такія часы.

Бізнэсовы і зухаваты дзяцюк шырока крочыць па планеце.

Уладзімір Халіп, адмыслова для сайта Charter97.org